Fransa’daki Karaman kasabasını Karamanoğulları mı kurdu?

Yusuf Yıldırım

Bilindiği üzere Karaman, tarihiyle, kökeniyle, anlamlarıyla üzerinde çok tartışılan bir terimdir. Türkiye’de özellikle mahalle ve köy biriminde birçok yerleşim yerinin adı Karaman ya da Karaman uzantılıdır. Türkiye içinde Karaman adının kullanılır olması anlaşılır bir durum. Başta Azerbaycan, Kazakistan, Türkmenistan gibi geniş Türkistan coğrafyasında bu ada rastlanıyor olması etimolojik olarak açıklanabilir, anlaşılabilirdir. Yine Yunanistan’da yaşayan Karamanlı, Karamanlis, Karamanlidika gibi kelimelerinin kökeninin Anadolu olduğunu biliyoruz. Bir de Hırvatistan örneğinde olduğu hiç ilgi kurulamayacak yerlerde Karaman kelimesi, soyadı olarak yaşamaktadır.

Karaman adıyla ilgi kurulamayacak bir yer daha var ki, şaşırmamak, merak etmemek elde değil. Üstelik oldukça uzak bir coğrafyada Karaman adı yaşatılmakta. Hem de 8. yüzyıldan beri.

Şimdi diyeceksiniz ki, orası neresi, Karaman adı nasıl gitmiş oraya?

Sözünü ettiğimiz yer Fransa’da bir kasaba. Adı CARAMAN.

Caraman, Fransa’nın güneyindeki Toulouse şehrinin 28 km güneyinde 2500 nüfuslu bir kasaba. Sakinlerine Caramanais (Karamaneu) ya da Caramanaises (Karamanez) denilmektedir.

Tarihçesine gelince!

Kasabanın geçmişi milattan önce 1. yüzyıla kadar gitmektedir. M.Ö. 1. yüzyıldan kalma bir düzine villa kalıntıları. M.Ö. Romalıların Caraman'a varlığının kanıtı. 1005'te, Donat de Caraman Bey, Caraman'ın ait olduğu bölgeyi, Toulouse duvarlarına kadar yönetimi altına alıyor. Beziers'i Toulouse'a bağlayan tuzlu yolda toplanan gelirler sayesinde yerlerin önemi artmaktadır. Maneviyat bu köye yerleşir: zamanın önde gelen isimleri, 1147'de Clairvaux'lu Bernard ve 1206'da Dominique de Guzmán'ın vaazına geldi. Cathar din sapkınlığı da yerleşir. Sapkınlığı destekleyen Toulouse’lu Raymond VII, Caraman kalesinin 1246 yarısında satın alıyor. Kasaba başsavcı kasabası olur, bu nedenle 1271'den kalma kraliyet mülkünün bir parçasıdır. Charles VIII, Lautrec ailesinin ve Duèze ailesinin vikont olarak bulundu, 1483'te Jean de Foix-Carmaing († 1511), 1. Carmaing Kont’u olarak dikildi.

1460-1562 arasında Caraman pastel sayesinde zenginleşti. Şehir, cocagne üretiminin başkenti haline gelir (cocagne, nakliye için kurutulmuş pastel topları ifade eder).

1568'de, Din savaşları altında, Caraman, 1570'te şehri ele geçiren Reformcular tarafından yakıldı, daha sonra 1579'da Navarre Henry tarafından tahrip edildi. Louis XIII birliklerinin 1622'de sürdürdüğü ilçe, 1670'de Canal du Midi'nin yaratıcısı Pierre-Paul Riquet'e satıldı. Tapınağı, 1682'de Louis XIV emriyle imha edildi. 1799 Ağustos'unda Kraliyetçiler, Toulouse'u alma girişimlerinde onu ele geçirdiler.

Peki tarihi bu kadar eski Caraman’ın Karaman ya da Karamanoğullarıyla bir ilgisi var mıdır? Maalesef Fransa’daki Caraman ile Karaman arasında kelimelerin yazılışı ve söylenişi dışında hiç bir ilgi yok. Çünkü Caraman latince kökenli birleşik bir kelime. Anlamı ise şöyle :

Latince: Cara, Fransızca: Visage, Türkçe: Yüz

Latince: Man, Fransızca: Main, Türkçe: El

Caraman’ı oluşturan kelimelerden “cara“, yüz, “man“ ise el anlamındadır. Kısaca caraman, Fransızcada “yüz, el“ anlamındadır. Zaten de Caraman kasabasının arması da “yüz“ ve “el“ resimleri vardır.

Caraman'ın adı Latince kökenli: Cara yüz demektir ve man el demektir. Yüz ve el Caraman arması üzerinde var.

Son olarak şu bilinsin ki!

Caraman deyince Türkiye’deki bir kasaba ve köy akla gelmesin. Burası kültürel ve sanatsal etkinlikleriyle tanınan bir yerleşim yeri. Yıl boyunca bir dizi festivaller yapılmakta burada. Üç yıldızlı otelleri bile var.

Kaynaklar:

http://www.mairie-caraman.fr/

https://fr.wikipedia.org/wiki/Caraman

https://tr.db-cty.com/Fransa--Okstanya--Haute-Garonne--Caraman

https://www.map-france.com/Caraman-31460/